ĐI TÌM LẼ SỐNG
LỜI NÓI ĐẦU
Đi tìm lẽ sống của Viktor Frankl là
một trong những quyển sách kinh điển của thời đại. Thông thường, nếu một quyển
sách chỉ có một đoạn văn, một ý tưởng có sức mạnh thay đổi cuộc sống của một
người, thì chỉ riêng điều đó cũng đã đủ để chúng ta đọc đi đọc lại và dành cho
nó một chỗ trên kệ sách của mình, Quyển sách này Có nhiều đoạn văn như thế.
Trước hết, đây là quyển sách viết về
sự sinh tồn. Giống như nhiều người Do Thái sinh sống tại Đức và Đông Âu khi ấy,
vốn nghĩ rằng mình sẽ được an toàn trong những năm 1930, Frankl đã trải qua
khoảng thời gian chịu nhiều nghiệt ngã trong trại tập trung và trại hủy diệt
của Đức quốc xã. Điều kỳ diệu là ông đã sống sót, cụm từ "thép đã tôi thể
đấy" có thể lột tả chính xác trường hợp này. Nhưng trong quyển sách này,
tác giả ít đề cập đến những khó nhọc, đau thương, mất mát mà ông đã trải qua,
thay vào đó ông viết về những nguồn sức mạnh đã giúp ông tồn tại. Nhiều lần
trong quyền sách này, Frank! hay trích dẫn lời của Nietzsche": "Nguời
nào có lý do để sống thì có thể tồn tại trong mọi nghịch cảnh". Ông chua
xót kể về những tù nhân đã đầu hàng cuộc sống, mất hết hy vọng ở tương lai và
chắc hẳn là những người đầu tiên sẽ chết. Ít người chết vì thiếu thức ăn và
thuốc men, mà phần lớn họ chết vì thiếu hy vọng, thiếu một lẻ sống. Ngược lại,
Frankl đã nuôi giữ hy vọng để giữ cho mình sống sót bằng cách nghĩ về người vợ
của mình và trông chờ ngày gặp lại nàng. Ông còn mơ ước sau chiến tranh sẽ được
thuyết giảng về các bài học tâm lý ông đã học được từ trại tập trung Auschwitz.
Rõ ràng có nhiều tù nhân khao khát được sống đã chết, một số chết vì bệnh, một
số chết vì bị hỏa thiêu. Trong tập sách này, Frankl tập trung lý giài nguyên
nhân vì sao có những người đã sống sót trong trai tập trung của phát xít Đức
hơn là đưa ra lời giải thích cho câu hỏi vì sao phần lớn trong số họ đã không
bao giờ trở về nữa.
Những trải nghiệm kinh hoàng của tác
giả trong trại tập trung Auschwitz đã củng cố một trong những quan điểm chính
của ông: Cuộc sống không phải chỉ là tìm kiếm khoái lạc, như Freud tin tướng,
hoặc tìm kiếm quyền lực, như Alfred Adler giảng dạy, mà là đi tìm ý nghĩa cuộc
sống. Nhiệm vụ lớn lao nhất của mỗi người là tìm ra ý nghĩa trong cuộc sống của
mình. Frankl đã nhìn thấy ba nguồn ý nghĩa cơ bản của đời người: thành tựu
trong công việc, sự quan tâm chăm sóc đối vớI những người thân yêu và lòng can
đảm khi đối mặt với những thời khắc gay go của cuộc sống, Đau khổ từ bản thân
nó không có ý nghĩa gì cả, chính cách phản ứng của chúng.
Trải nghiệm tôn giáo của tôi đã cho
tôi thấy chân lý trong quan điểm của Frankl. Tôi biết có nhiều doanh nhân thành
công, sau khi nghỉ hưu, đã mất hết mọi nhiệt huyết với cuộc sống với họ, dường
như ý nghĩa cuộc sống chỉ xoay quanh hai chữ "công việc". Vì vậy, khi
không có việc làm nữa, họ cảm thấy cuộc sống trở nên vô vị. Mỗi ngày qua đi, họ
lặng lẽ ngồi trong nhà băn khoăn thấy mình "không biết làm gì". Tôi
biết nhiều người đã trưởng thành từ khả năng chịu đựng phi thường của họ một
khi họ có lòng tin rằng những tai họa, nghịch cảnh họ đang chịu đựng không vô
ích. Đa phần đối với mọi người, việc có một lý do để sống khiến cho họ có thể
chịu được mọi hoàn cảnh, có thể đó là mong muốn được cùng mọi người trong gia
đình gánh vào một trọng trách nào đó hoặc hy vọng các bác sĩ sẽ tìm ra phương
thuốc điệu trị cần bệnh của họ.
Tuy Frankl và tôi có những trải
nghiệm không giống nhau song những gì chúng tôi rút ra được từ những bài học
cuộc sống có nhiều điểm tương đồng. Những quan điểm trong tập sách When Bad
Things Happen to Good People (Khi điều tồi tệ xảy ra với người tốt) có được sự
tín nhiệm của độc giả bởi vì chúng được rút ra từ chính những trải nghiệm của
tôi trong quá trình tim hiểu căn bệnh dẫn tới cái chết của con trai mình. Trong
khi đó, hoc thuyết về liệu pháp ý nghĩa của Frankl trình bày phương thức chữa
trị vết thương cho tâm hồn bằng cách dẫn dắt nó đi tìm ý nghĩa cuộc sống những
trang viết được đút kết từ trải nghiệm mà tác giả phải chịu ở Auschwitz đã lập
tức nhận được sự đồng cảm và ủng hộ của độc giả. Bạn không thể tiếp nhận toàn
bộ giá trị sâu sắc của tập sách này nếu chỉ đọc phần sau mà bỏ qua nửa đầu của
cuốn sách
Một điểm rất có ý nghĩa nữa, là lời
đề tựa cho ấn bản năm 1962, được viết bởi Gordon Allport- một nhà tâm lý học
nổi tiếng, còn trong lần này, lời đề tựa được viết bởi một giáo sĩ. Đây là một
quyển sách có bàn về những nội dung rất sâu sắc liên quan đến lĩnh vực tôn
giáo. Nó thể hiện tư tưởng chủ đạo của tác giá là cuộc sống có ý nghĩa và chúng
ta phải học cách nhìn cuộc sống theo huớng có ý nghĩa bất kể hoàn cảnh nào đi
nữa. Tác phẩm cũng nhấn mạnh một điều: cuộc sống này có một ý nghĩa tối hậu. Và
trong bản gốc, trước khi bổ sung phần tái bút, Frankl đã kết thúc quyển sách
bằng những lời đậm chất tôn giáo nhất của thế kỷ hai mươi:
Chúng ta đã tiến đến chỗ biết được
con người thực sự là gì. Rốt cuộc, con người là hữu thế đã tạo ra phòng hơi ngạt
ở Auschwitz; nhưng cùng là hữu thể hiện ngang bước vào phòng hơi ngạt với kinh
Lạy Cha hoặc câu kinh Shema Yisrael trên môi.
HAROLD S. KUSHNER
0 nhận xét:
Đăng nhận xét